Deski SUP

Deski SUP pojawiły się na naszych wodach już dobrych kilka lat temu, ale dopiero ostatnio zdobywają większą popularność. Do niedawna jednak wiele osób dziwił niecodzienny widok pływaków, stojących niczym weneccy gondolierzy na unoszących się na fali deskach, kierując nimi przy pomocy wiosła. W tej właśnie metodzie pływania tkwi źródło tej nie dla każdego zrozumiałej nazwy. SUP to bowiem skrót od angielskiego sformułowania „stand up paddle”, które oznacza wiosłowanie na stojąco.

Deska SUP kojarzy się w pierwszej chwili z deskami surfingowymi, o te jednak w Polsce trudno, ze względu na brak odpowiednich fal w naszym morzu. Z takich zresztą właśnie przyczyn pojawił się przed laty pomysł na wprawianie deski w ruch innym sposobem. Łącząc ów pomysł z funkcjonalnościami takich akcesoriów wodnych, jak kajaki czy pontony, twórcy tej nowej dyscypliny – nazwanej później paddle-boardingiem – wprowadzili zwolenników pływania na desce na całkiem nowe, nomen omen, wody.

Kto wynalazł SUP?

Za twórców paddle-boardingu uważa się Dave’a Kalamę i Lairda Hamiltona, którzy pewnego dnia, z braku odpowiednio wysokiej fali u hawajskich wybrzeży, wpadli na myśl, by wspomóc pływanie na tzw. „longboardzie”, czyli typie deski surfingowej, użyciem wiosła. Koncepcję tę wprowadzili w życie już w latach 90, zmieniając surfing na zawsze. Później zaczęto modyfikować deski specjalnie pod kątem tego rodzaju pływania, co w efekcie dało nam z czasem deski SUP takie, jakimi je znamy obecnie.

Jak pływa się na desce SUP?

Deski „stand up paddle” używa się przeważnie stojąc na niej, choć do niektórych desek można przymocować siodełko i wiosłować jak na kajaku. Wiosło do paddle-boardingu jest długie, zazwyczaj z piórem tylko z jednej strony (acz – patrz wyżej – można czasem używać wiosła typu kajakowego). Podobnie jak w deskach surfingowych, dla bezpieczeństwa deskę SUP przymocowuje się do nogi specjalną smyczą (z angielska – „leash”). SUP dzielą się na kilka typów o zróżnicowanym przeznaczeniu, materiałem budulcowym i parametrami, od których zależne są właściwości danego typu czy egzemplarza. Są deski jedno-, dwu- i trzywarstwowe. Od warstw zależy sztywność deski, a co za tym idzie – komfort ich używania.

Deski twarde

Główny podział między deskami SUP wiąże się z ich podstawową konstrukcją, mamy bowiem deski twarde, z litego materiału oraz pompowane deski SUP. Deska twarda przypomina nieco tradycyjną deskę do surfingu. Ma ona rdzeń ze styropianu lub piankowego materiału o podobnych właściwościach, na który nałożony jest kompozytowy laminat. Twarda deska umożliwia osiągnięcie większych szybkości niż deska pompowana, jest też od niej stabilniejsza na rozkołysanych falach i mniej podatna na znoszenie przez wiatr. Jest natomiast znacznie mniej wygodna do przenoszenia i przewożenia, z powodu swoich nie dających się zredukować rozmiarów – transport na większym dystansie wymaga zwykle bardzo dużego samochodu lub stosownego bagażnika.

Deski nadmuchiwane

Z powodu takich właśnie wad, deski tego rodzaju są w ostatnim czasie wypierane przez pompowane deski SUP. Są one bardzo łatwe do przechowywania i transportu, można je bowiem złożyć do niewielkich rozmiarów. Przed samym użyciem wypełnia się je po prostu sprężonym powietrzem. Ciśnienie w takiej desce powinno wynosić przynajmniej 1 bar, by pompowana deska SUP mogła uzyskać należytą twardość. I nie jest to złudna, „gumowa” twardość amatorskiego pontonu czy innych zabawek wodnych – używany do produkcji nadmuchiwanych desek materiał drop-stitch sprawia, że stają się one całkiem sztywne. Do tego stopnia, że deski dmuchane uzyskują większą odporność na uderzenia i upadki niż deski twarde, które z kolei są dość podatne na uszkodzenia. Coś za coś jednak – deski dmuchane są mniej stabilne na falach, jak również bardziej podatne na znoszenie wiatrem, a to za sprawą większej zazwyczaj grubości, czyli większej powierzchni, na którą napiera wiatr.

Kategorie desek SUP

Deski „stand up paddle” dzieli się pod względem kształtu i zastosowania na typy:

• Allround – przeznaczone są do spokojnego pływania rekreacyjnego i są najbardziej uniwersalnym typem SUP. Mają zwykle długość od 300 do 330 cm, a szerokość 75-86 cm.
• Touring – idealne na wodne wycieczki, są zazwyczaj nieco dłuższe, osiągają nawet do 420 cm i mają bardziej smukły, wydłużony kształt. Wyposażone są w większą liczbę mocowań do bagażu i są szybsze od desek allround.
• Race – możliwość osiągania dużych prędkości stanowi ich główną, pożądaną cechę. Są wąskie, długie i wymagają od użytkowników większych umiejętności, ponieważ z powodu kształtu są też mniej stabilne.
• Windsup – gdy wiosło nie wystarcza, desek SUP można używać w sposób analogiczny, jak ma to miejsce w przypadku tych windsurfingowych – dołącza się do nich żagiel, którego odpowiednie ustawienie nadaje im prędkość oraz kierunek.

Dobór właściwego typu sprzętu zależy od naszych preferencji i umiejętności.

Akcesoria do desek

SUP są najczęściej sprzedawane w zestawach z niezbędnymi akcesoriami dodatkowymi, choć oczywiście można pokusić się o samodzielne dobranie osprzętu według własnych preferencji.

A zatem, co oczywiste, do desek tego rodzaju potrzebne jest też wiosło. Należy dostosować je do wzrostu użytkownika, dodając 20-25 centymetrów do jego wymiaru. Wiosła mogą być aluminiowe, epoksydowe (mniej sztywne, ale lżejsze od tych z aluminium) albo wykonane z włókien węglowych – te są najsztywniejsze i bardzo lekkie, ale droższe. Wiosła mogą być jednoczęściowe lub składane, niektóre mają możliwość regulacji długości. Mogą się też różnić kształtem i rozmiarami pióra – do osiągania dużych prędkości, szybkich zwrotów i dla dorosłych przyda się pióro o większej powierzchni.

Niezbędnym akcesorium do deski dmuchanej jest efektywna pompka, ręczna, nożna, a najlepiej elektryczna. Po złożeniu, deskę taką trzeba też spakować – stąd dedykowane do nich torby; na kółkach, ręczne lub w formie plecaka. Do każdej deski SUP potrzebna będzie też smycz surferska, a na wszelki wypadek przyda się i podręczny zestaw naprawczy.

Jak wybrać deskę SUP?

Podstawą jest rodzaj deski, a więc sposób, w jaki zamierzamy jej używać, rodzaj aktywności, którą planujemy. Gdy to już określimy, konieczna do sprawdzenia jest waga użytkownika i jej limit, jaki dana deska jest w stanie udźwignąć – powinna być na tyle wyporna, byśmy swobodnie unosili się na falach. To najczęściej wiąże się też z grubością deski – dzieci i osoby o drobnej budowie mogą używać deski 12-centymetrowej, ale dla użytkowników o większej posturze lepsza będzie deska o grubości 15 cm. Lepiej nadadzą się też dla nich deski o wysokim parametrze PSI: powinny dać się nadmuchać mocniej niż do 15 PSI (które odpowiadają wspomnianemu 1 barowi), np. do wartości 20 czy 25. Kolejnym istotnym czynnikiem jest szerokość – to od niej zależy stabilność deski SUP. Dla osób niewprawionych jeszcze w paddle-boardingu, jak również dla dzieci i młodzieży lepsze będą szerokie deski typu allround, aczkolwiek osoby o większym wyczuciu równowagi mogą zacząć i od typów desek „dla zaawansowanych”. Jak zawsze, każdy musi dopasować dla siebie deskę według własnych preferencji i możliwości, by czuć się na niej komfortowo. Warto poświęcić temu chwilę, ponieważ dobrze dobrana deska odwdzięczy się szybkimi postępami w nauce pływania na niej i większym komfortem użytkowania.